Nowe obowiązki w zakresie dopuszczania pracowników i współpracowników do zadań związanych z pracą z małoletnimi to wymóg prawny obowiązujący od 15 sierpnia 2024 r. Przepisy zostały wprowadzone w ramach tzw. „ustawy Kamilka”. Obowiązkowe jest także wdrożenie nowych procedur regulujących postępowanie z małoletnimi. To standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury, które także powinny funkcjonować w każdej instytucji od połowy sierpnia.
Wprowadzenie – standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury
W tym artykule i materiale filmowym dowiedzą się Państwo na czym polegają nowe obowiązki i jak należy je realizować. W wielu instytucjach kultury nowe procedury były wdrażane pospiesznie z uwagi na brak konkretnych wytycznych i terminy narzucone przepisami prawa. Obecnie jest dobry moment na to, żeby jeszcze raz na spokojnie dokonać przeglądu nowych procedur i wprowadzić potrzebne modyfikacje.
Jak sprawdzić czy opracowane procedury są dobre?
Przede wszystkim trzeba sobie odpowiedzieć na dwa pytania. Po pierwsze, czy procedura rekrutacji i dopuszczania pracowników i współpracowników do zadań związanych z pracą z małoletnimi jest jasną i czytelną instrukcją? Innymi słowy, czy biorąc do ręki taką procedurę wiemy dokładnie co robić i jakich dokumentów/oświadczeń wymagać od osoby, która będzie pracowała z małoletnimi. Po drugie, czy z opracowanych standardów ochrony małoletnich wynika kto, co i kiedy ma robić, kiedy ktoś zaobserwuje i zgłosi niebezpieczne zjawiska? I dodatkowo warto spojrzeć na określony precyzyjnie w ustawie (w punktach) zakres merytoryczny standardów.
Procedura dopuszczania pracowników i współpracowników
W procedurze należy uwzględnić wymogi Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. Przed rozpoczęciem pracy z dziećmi bez wątpienia sprawdzeni muszą być:
– wszyscy pracowni, którzy rozpoczęli pracę na podstawie umowy o pracę po 15 sierpnia 2024 r. na etapie rekrutacji bezwzględnie przed dopuszczeniem ich do pracy z dziećmi,
– wszyscy współpracownicy niezależnie od formy zatrudnienia/współpracy – umowy cywilnoprawne, jednoosobowa działalność gospodarcza (B2B), bądź też zatrudnieni w innych podmiotach bezwzględnie przed dopuszczeniem ich do pracy z dziećmi,
– wszyscy wolontariusze, stażyści, praktykanci bezwzględnie przed dopuszczeniem ich do pracy z dziećmi.
Wątpliwości specjalistów wzbudza natomiast status pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę przed wejściem w życie nowych regulacji. Niektórzy wskazują, że prawo nie działa wstecz i w przypadku ciągłej pracy z małoletnimi oraz braku zmiany zakresu obowiązków takie osoby nie powinny być sprawdzane. Zdania są jednak podzielone i osobiście rekomenduję dyrekcji instytucji kultury sprawdzenia wszystkich bez wyjątku przed dopuszczeniem ich do pracy z dziećmi.
Na czym polega sprawdzenie?
Po stronie instytucji kultury jest zweryfikowanie osoby, które będzie dopuszczona do pracy z dziećmi w Rejestrach Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Jeżeli instytucja nie ma jeszcze dostępu do rejestru z dostępem ograniczonym to sprawdzenia należy dokonać w rejestrze publicznym. Jednak należy jak najszybciej złożyć wniosek o dostęp do tego zamkniętego rejestru i docelowo tam dokonywać sprawdzeń. Dodatkowo trzeba poinformować osobę czego od niej potrzebujemy oraz przekazać jej wzory dokumentów do wypełnienia. Dlatego tak ważna jest procedura, bo dokumenty będą się różniły w zależności od sytuacji. Istotne będzie to czy osoba w ciągu ostatnich 20 lat mieszkała za granicą oraz czy jest to obywatel polski czy cudzoziemiec. Osoba musi natomiast na własną rękę uzyskać i dostarczyć zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego, ale dobra procedura w instytucji kultury zawiera instrukcję dotyczącą tego, o co taka osoba ma wnioskować w KRK. Ponadto mogą być potrzebne zaświadczenia z odpowiedników KRK w innych państwach oraz oświadczenia. Warto je mieć przygotowane w zależności od sytuacji.
Standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury – co powinny zawierać?
Standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury powinny zawierać dokładnie to co wskazał ustawodawca, tj.:
1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem placówki lub organizatora, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich;
2) zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego;
3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”;
4) zasady przeglądu i aktualizacji standardów;
5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu placówki lub organizatora do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności;
6) zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania;
7) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia;
8) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłaszanych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego.
ORAZ
1) wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone;
2) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet;
3) procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie;
4) zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Wytyczne do opracowania standardów
Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało wytyczne dotyczące opracowania standardów. Nie opracowano wytycznych dedykowanych instytucjom kultury, ale bardzo przydatne będą ogólne wytyczne oraz te dotyczące bezpieczeństwa w Internecie. Dokumenty są dostępne pod adresem https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/standardy-ochrony-maloletnich—wytyczne
Standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury – publikowanie
Standardy ochrony małoletnich w instytucji kultury muszą zostać opracowane w dwóch wersjach – pełnej i skróconej. Wersja skrócona jest dedykowana małoletnim i powinna zawierać istotne dla nich informacje. Standardy zgodnie z art. 22c ust. 7 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich zarówno w wersji pełnej, jak i skróconej muszą zostać zamieszczone na stronie internetowej instytucji kultury oraz wywieszone w widocznym miejscu w lokalu instytucji.
Pomoc w opracowaniu/aktualizowaniu standardów oraz procedur rekrutacji i dopuszczania do pracy z małoletnimi
Jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w opracowaniu/aktualizacji standardów ochrony małoletnich oraz procedur rekrutacji i dopuszczania osób do pracy z małoletnimi zachęcam do kontaktu pod adresem: kontakt@instytucjakultury.pl